You can only stop the flow of thoughts by refusing to have any interest in it.
– Ramana Maharshi
Mara
Prins Siddharta Gautama was gaan zitten in meditatie onder de Bodhi-boom, vastbesloten zijn plek niet te verlaten voordat hij de hoogste, innerlijke vrijheid verworven had. Juist in deze nacht werd hij bezocht door Mara, de Verleider. Mara bracht zijn wulpse dochters ten tonele, die al hun charmes in de strijd wierpen en Siddharta probeerden mee te slepen in hun beloftes van comfort, luxe en genot. Maar de prins bleef sereen in zijn diepe stilte.
Toen probeerde Mara iets anders: hij stuurde zijn verschrikkelijke leger van angstwekkende gedrochten en dreigende monsters, met vlammende wapens die ze op Siddharta afvuurden, maar hij verliet zijn meditatie niet. Hij aanschouwde alles met een wijze onthechting.
Tenslotte wierp Mara zijn sluwste, geniepigste list in de strijd: hij nam de innerlijke stem van Siddharta aan en begon vragen van twijfel op hem af te vuren: ‘Hoe zou jíj ooit Grote Verlichting kunnen bereiken? Wie denk je wel dat je bent?’ De prins bewoog zijn rechterhand en raakte de grond zachtjes aan met zijn vingertoppen: ‘De aarde is mijn getuige!’ De grond trilde in respons en alle wezens in het universum bevestigden Siddharta’s waardigheid, zijn aanspraak op volledige vrijheid, het diepste inzicht!
Hiermee waren de dochters en het leger van Mara terstond verslagen; ze verdampten en verdwenen in het niets.
Opnieuw zat Siddharta helemaal alleen onder de Bodhi-boom, zijn geest helder en stralend. Grote Verlichting was zijn geboorterecht en zijn bestemming.
Deze Mara, die de aanstaande Boeddha kwam plagen, is de personificatie van alle emoties en gedachten die ons teisteren en afleiden. Mara is ons allemaal bekend. Die stem in je hoofd die een panische uitvlucht verzint of een moment van genot zoekt – of die je angsten aanpraat en je aan jezelf doet twijfelen.
Misschien heb je wel eens zitten mediteren, van plan om dat een half uur te doen, maar voor je tot rust kon komen, was je alweer opgestaan om iets te eten of op je telefoon te kijken. Met de dwingende gedachte: ‘Nu gaat het echt niet! Ik moet eerst nog even iets regelen!’Zo klinkt de stem van Mara – impulsen die ons overhalen om níet in het moment te zijn. Mara houdt van onrust, van eeuwig bezig zijn, van plannen, verlangen, piekeren en razen.
Een andere keer, in bed, bleef je hoofd misschien de hele nacht malen over iets doms dat je gedaan had, over mogelijke gevaren en mislukkingen. Of Mara fluisterde je een hoop negatieve oordelen en verdachtmakingen over je collega in. Het liet je maar niet los, helemaal gevangen in het drama… een slapeloze nacht. Te weinig afstand van die gedachten!
De Boeddha onder de Bodhi-boom observeerde stil, wat er allemaal voorbij kwam.
Van nature hebben we dit vermogen allemaal, om met een zekere afstand onze gedachten en gevoelens te aanschouwen. Wanneer ze ons dan bezoeken, worden we er niet door meegesleurd, we hoeven er niet ‘mijn verhaal’ van te maken.
Dit vermogen kunnen we ook trainen. Prins Siddharta overwon Mara dus niet door in discussie te gaan, maar door in stilte te blijven. Toen de twijfel wilde toeslaan, raakte hij eenvoudig de aarde aan. Hij keerde terug in het hier en nu, maakte contact met de realiteit.
Er is feitelijk nooit iets anders dan dit moment; er is alleen maar Nu. Wanneer we helemaal in het Nu zijn, vallen angsten, twijfels en verlangens vanzelf weg. Alleen maar Dit. Alleen maar zijn. Mara heeft hier niets meer te zoeken.
Natuurlijk zijn niet alle gedachten overbodig. We hebben het denken ook nodig, bijvoorbeeld voor praktische zaken. Maar er is een verschil tussen gedachten die jou bezitten en gedachten die je helpen. Ben je er slaaf of meester van?
Op de een of andere manier hebben bepaalde gedachten een plakkerige werking op ons bewustzijn. Waarom kunnen we ze niet gewoon loslaten? wat houdt ons tegen? Dit heeft te maken met vertrouwen. Je zou eens kunnen onderzoeken of er een angst onder ligt. Iets in ons, die onrustige energie, wil alles voorspellen, plannen, regelen, analyseren. Niet in staat om gewoon hier te zijn, zonder inhoud, zonder plan.
Al ons overmatige denken versterkt alleen maar het gevoel van ontbreken en onzekerheid. Alsof er iets mist, en mis kan gaan. Hier zit de illusie van het ‘ik’ achter. Het idee dat ‘ik’ iets moet doen, dat ‘ik’ controle zou moeten hebben, dat ‘ik’ van alles verliezen kan.
Als je beter kijkt, zie je dat alles toch al vanzelf gebeurt: de zon komt op, de wind waait, het lichaam ademt, het hart klopt, de gedachten komen vanzelf en gaan voorbij, je wordt ’s ochtends gewoon wakker en je benen brengen je naar de badkamer. Je herinnert je plots dat je nog iemand moet schrijven. De telefoon gaat, iemand belt die iets nodig heeft. Je huisgenoot doet de boodschap die jij vergeten was.Probeer het maar eens uit: te leven zonder overmatig te plannen, niet zoveel nadenken. Naarmate je begint te proeven dat het leven zo stromen kan, komt er een natuurlijk vertrouwen. Het wordt stiller in je. Je staat open voor het leven zoals het zich aandient. De dagen ontvouwen zich vanzelf, hoewel misschien niet zoals je van tevoren bedacht had.
‘Ciska vertrouw, vertróuw,’ zei mijn moeder vroeger keer op keer als ik zat te piekeren. ‘Het komt allemaal heus goed.’ Op de een of andere manier gaf dat me rust, al begreep ik niet waar ze haar woorden op baseerde. Maar intuïtief wist ik dat ze de waarheid sprak.
Ook in de meditatie kun je vertrouwen: al zijn er tienduizend gedachten, toch heeft het altijd zin èn effect. Je blijft gewoon stug zitten en keert steeds weer terug naar de ademhaling. Tot je verbazing voel je je na een half uur worstelen een stuk lichter. De overbodige dingen beginnen weg te vallen en wat wezenlijk is, wordt helder. Dat is hoe de oefening werkt, je kunt erop vertrouwen.
Het was niet alleen het geboorterecht van Boeddha, om te ontwaken tot zijn Ware Natuur. We hebben dit potentieel allemaal. Kijk maar: als je voor even heel stil bent, heel eventjes alles loslaat (sluit eventueel je ogen) dan ervaar je duidelijk dit pure Zijn. Je innerlijke ruimte zogezegd, waarin het hele leven verschijnt.
Dit pure Zijn is altijd hier.
Narrow your life down to this moment.Your life situation may be full of problems – most life situations are – but find out if you have a problem at this moment.Do you have a problem now?
– Eckhart Tolle
