De ultieme vakantie is vakantie te hebben van het ego, is een gezegde. Want wat is er vermoeiender dan onze egocentrische gedachten?
Als je eens zou opletten, zou je zien dat heel veel gedachten gaan over ‘wie ik ben’ en ‘wat ik wil’. En over ‘wat ze van mij denken, hoe ik behandeld word’, enzovoorts.
In de VS hadden ze er een mooi werkwoord voor bedacht: ‘selfing‘, d.w.z. eindeloos schaven aan je zelfbeeld.
Ons denken creëert steeds opnieuw een idee over wie we denken te zijn. Vervolgens probeert het dat zelfbeeld angstvallig te beschermen. Dit geeft juist een gevoel van beklemming en onrust, alsof er ieder moment iets te winnen of te verliezen valt. Soms is er trots en soms schaamte, soms verlangen en dan weer angst.
Mooji vergelijkt dit ego-denken wel met de maffia: het ego-idee pretendeert je te ‘beschermen’, maar houdt je in werkelijkheid juist gevangen.
Helder kijken
Maar als we nu de blik eens naar binnen richten en direct op zoek gaan naar dat bedachte ‘ik’, dan kunnen we eigenlijk niets of niemand vinden! Probeer het maar eens uit. Als je je ogen sluit en eerlijk kijkt (en niet denkt!) dan is er alleen maar stilte, alleen maar bewustzijn. Misschien wel een gevoel in het lichaam, maar is dat ‘ik’? Er is warmte, zachtheid of pijn te voelen – maar elk gevoel verandert voortdurend en is ongrijpbaar. Je bent de waarnemer van die lichaamssensaties, maar je bent niet de sensaties zelf.
Wanneer we alle gedachten en gevoelens even laten voor wat ze zijn en gewoon heel stil worden, dan blijft er alleen maar Dit over. Pure aanwezigheid. Geen ‘persoon’ – en geen probleem.
In het dagelijks leven kun je meer vrijheid gaan creëren door geregeld stop-momenten te nemen en even stil te vallen. Rustig observeren wat er nu in je leeft, zonder je ermee te vereenzelvigen. Dan merk je: gedachten en gevoelens gaan door mij heen, zoals de wind door een kamer waait. In wezen blijf ik onveranderd, zoals de ruimte van de kamer hetzelfde blijft. Ik word er niet door bepaald.
In een retraite kun je dit zelfs nog intensiever oefenen en nog meer ruimte in jezelf ervaren. Hoe vaker we door de illusie van een persoon heen prikken, des te meer onze Ware Natuur, die vrede is, op de voorgrond komt. Dan zijn we niet zo gauw meer van slag.
En hoe hardnekkig de illusie van een ‘ik’ (als persoon) ook is, als we er steeds weer doorheen prikken, zal die illusie langzaamaan zijn kracht verliezen. Op het laatst is het persoonlijke drama van je leven niet interessant meer voor je. Dan zijn de dingen gewoon zoals ze zijn.
Ik ben deze weg ingeslagen – noem het
‘liefde’ of ‘leegte’. Ik weet slechts wat
daar niet is: de zaden van wrok, hebberigheid en
‘voor wat hoort wat’ en zorgen om
‘wat levert het mij op’; angst voor mensen. Als een vogel
weer vrij is, gaat hij niet terug op zoek
naar restjes die op de bodem van zijn kooi zijn blijven liggen!
— Rumi
(vertaling uit Jotika Hermsens
boek Anders zien)
